F-35A Lightning II in Europa
De F-35 is ontworpen als een netwerkgericht gevechtsvliegtuig, dat in dit opzicht als gateway fungeert en tegelijkertijd andere netwerkelementen een geïntegreerd tactisch beeld geeft. Hiermee wordt het niveau van situational awareness van alle onderdelen van het netwerk verhoogd tot een niveau dat gelijk is aan het situational awareness van de F-35 piloot.
Op 31 januari vond in Deblin de officiële ondertekeningsceremonie plaats van het contract voor de aankoop van 32 Lockheed Martin F-35A Lightning II-vliegtuigen voor de Poolse luchtmacht. Zo sloot Polen zich aan bij de zeven Europese landen die al voor de F-35 hebben gekozen - België, Denemarken, Nederland, Noorwegen, Turkije, Italië en het VK. Het is de moeite waard om van deze gelegenheid gebruik te maken om de voortgang en de huidige staat van de F-35A-aankoopprogramma's in de bovengenoemde landen te presenteren en de betrokkenheid van lokale bedrijven bij de implementatie van productie- en onderhoudsprogramma's voor de wereldwijde vloot van vliegtuigen van dit type.
Het multifunctionele gevechtsvliegtuigprogramma van de vijfde generatie F-35 Lightning II (Joint Strike Fighter, JSF) is vanaf het begin internationaal geweest. Er zijn drie varianten van de F-35 ontwikkeld om verschillende typen vliegtuigen te vervangen die zowel in de VS als in geallieerde landen worden gebruikt: F / A-18 Hornet, F-16 Fighting Falcon, F-4 Phantom II, A-10 Thunderbolt II, Tornado, AMX en Harrier. Landen die geïnteresseerd zijn in de aanschaf van de F-35 en die voldoen aan de Amerikaanse veiligheidseisen, kunnen deelnemen aan de System Development and Demonstration (SDD)-fase van het JSF-programma. In ruil voor een financiële bijdrage konden ze verder deelnemen aan operationele tests en vervolgens in massaproductie, de zogenaamde. samenwerkingspartners (Coöperatieve Programma Partners, CPP).
Afhankelijk van de mate van betrokkenheid van buitenlandse partners werden de CPP's in drie groepen verdeeld. De enige Tier 1-partner (Tier 1 of Level 2004) is het VK, wiens financiële bijdrage in 2,056 $ 5,1 miljard bedroeg (toen was het 2002% van de totale kosten van de SDD-fase). Vóór 1,028 sloten Italië ($ 2,5 miljard; 800%) en Nederland ($ 2,0 miljoen; 2%) zich ook aan bij JSF als Tier/Tier 144-partners. Australië (0,4 miljoen; 110%), Denemarken (0,3 miljoen; 100%), Canada (0,2 miljoen; 122%), Noorwegen (0,3 miljoen; 175%) en Turkije (0,4 miljoen; 3%) werden Tier 35 Partners. (Niveau / Niveau XNUMX). Op hun beurt sloten Israël en Singapore zich aan bij het JSF-programma als de zogenaamde Security Cooperation Participants (SCP) - zij werden geïnformeerd over het programma, maar namen er niet direct aan deel. De overige F-XNUMX kopers worden behandeld als exportklanten.
Van de Europese NAVO-landen hebben België, Denemarken, Nederland, Noorwegen, Polen, Turkije (dat echter in 35 van het programma werd uitgesloten) en Italië nog steeds de wens uitgesproken om het F-2019A-vliegtuig met conventionele start- en landing (CTOL) en de F-35B Short Takeoff and Vertical Landing (STOVL) naar het VK en Italië (zie Aviation International nr. 8/2019). Andere potentiële Europese kopers van de F-35 zijn Finland, Griekenland, Spanje, Roemenië en Zwitserland, maar daarover zijn nog geen bindende beslissingen genomen.
De adoptie van het F-35-vliegtuig betekent niet alleen een snelle toename van het gevechtspotentieel en de operationele capaciteiten van de luchtmacht, maar ook een fundamentele verandering in trainingsprogramma's voor personeel en procedures voor het onderhouden, repareren en reviseren van casco's, motoren en avionica. Ook zijn er dure investeringen nodig in de infrastructuur van luchtmachtbases, maar ook in uitrusting en benodigdheden voor de grondafhandeling van vliegtuigen. Een zekere vergoeding voor de gemaakte kosten is de deelname van lokale bedrijven aan programma's voor de productie, het onderhoud en de verdere modernisering van vliegtuigen (Production, Sustainment and Follow-on Development, PSFD), ontworpen voor meerdere decennia. Dit levert meetbare economische voordelen op lange termijn op voor landen die besluiten de F-35 te kopen, zoals toegang tot nieuwe technologieën, banen en budgetinkomsten.
België
De besprekingen over het verkrijgen van opvolgers voor het F-16-vliegtuig begonnen meer dan tien jaar geleden in België, maar het duurde tot 17 maart 2017 voordat de regering een officiële aanbesteding aankondigde. De concurrenten van de F-35A in het ACCaP (Air Combat Capability Program) waren de Boeing F/A-18E/F Super Hornet, Dassault Rafale, Eurofighter Typhoon en Saab JAS 39E/F Gripen. Op 19 april van hetzelfde jaar trok Boeing zich terug uit de aanbesteding. De Zweden deden hetzelfde op 10 juli. In oktober verwierp de Belgische regering het Franse voorstel op technisch vlak. Op 19 januari 2018 stemde het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken in met de mogelijke verkoop van 34 F-35A's aan België onder de FMS-procedure (Foreign Military Sales).
De aanbesteding zou in juni 2018 worden afgehandeld, maar is uitgesteld tot oktober. Vanwege de enorme kosten overwoog Brussel andere opties, waaronder opnieuw aanbieden aan Frankrijk of het upgraden van bestaande F-16's. Uiteindelijk werd op 25 oktober 2018 beslist om te kiezen voor het F-35A toestel met luchtvaartelektronica-software Block 4. Zo werd België het dertiende land dat de F-35 kocht. Tijdens een persconferentie kondigde de Belgische minister van Defensie Stephen Vandeput aan dat het Amerikaanse voorstel het beste was in elk van de zeven evaluatiecriteria, en dat de F-35A de beste keuze was voor ons land op het vlak van financiën, operatie en industrie.
De verwachting is dat de aanschafkosten van 34 F-35A's, samen met logistiek en personeelstraining, met 3,8 jaar kunnen oplopen (het potentiële contractbedrag zou 4 miljard euro kunnen bedragen). De leveringen zullen naar verwachting beginnen in 2030 en doorgaan tot het einde van het decennium. De initiële operationele paraatheid (IOC) zou halverwege 6,53 uur moeten zijn bereikt en de volledige operationele paraatheid (FOC) - in januari 2023. Volgens de plannen blijft de F-2027A in de luchtvaartcomponent (Luchtcomponent; Composante Air; [Belgisch] Luchtcomponent) van de Belgische strijdkrachten (Defensie; La Défense; [Belgische] strijdkrachten) tot minstens 2029.
Veel Belgische bedrijven nemen deel aan het F-35-programma. Het Nederlandse Fokker Technologies gaf Asco Industries in Zaventem de opdracht om dempervinnen te produceren. In maart 2018 tekende het in Gosselis gevestigde Sonaca een contract met Lockheed Martin om individuele F-35 structurele elementen te produceren. Op zijn beurt, Ontsteking! (een joint venture tussen Sonaca en Sabena Aerospace) zal de logistiek (operationeel beheer, distributie van reserveonderdelen, grondapparatuur, vliegtuigreparaties en uitrustingsupgrades) en de opleiding van piloten en monteurs verzorgen. Onder contract bij het Pratt & Whitney Belgium Engine Centre (BEC) in Luik, eigendom van het Noorse bedrijf AIM Norway, zal hij deelnemen aan periodieke inspecties, reparaties en revisies van F135-motoren. ILIAS Solutions zal IT-tools leveren voor wagenparkbeheer, onderhoud en inkoop.
Denemarken
Denemarken sprak in 1997 de wens uit om deel te nemen aan het JSF-programma en werd in 2002 partner op het derde niveau. In augustus 2005 lanceerde de Deense regering officieel de procedure voor het verwerven van nieuwe jagers (het Nyt Kampfly-programma) ter vervanging van de F-16's die in de luchtmacht worden gebruikt (Flyvevåbnet; Royal Danish Air Force, RDAF). Op dat moment werd de aankoop van 48 voertuigen overwogen. Kandidaten waren Lockheed Martin F-35A, Saab JAS 39 Gripen en Eurofighter Typhoon. De Fransman Rafale was echter afwezig toen Dassault zich terugtrok uit de aanbesteding. In december 2007 trok ook de Eurofighter zich terug uit de competitie, maar in mei 2008 voegde Boeing zich bij de F/A-18E/F Super Hornet. Het winnende ontwerp zou in 2009 worden geselecteerd, maar de aanbesteding liep al snel een jaar vertraging op en in maart 2010 werd het hele programma om financiële redenen on hold gezet.
Op 13 maart 2013 hervatten de Denen de aanbestedingsprocedure en nodigden ze alle vier de bedrijven uit om deel te nemen. Dit keer ging het om de aankoop van 24-32 vliegtuigen. Gedetailleerde verzoeken werden verzonden op 10 april 2014 en op 21 juli werden drie biedingen ontvangen (Saab trok zich in de tussentijd terug uit het bod). De beslissing over de keuze voor een bepaald type vliegtuig zou eind juni 2015 worden genomen, maar werd op 27 mei uitgesteld. Uiteindelijk was het pas op 12 mei 2016 dat de Deense premier Lars Løkke Rasmussen en minister van Defensie Peter Christensen aankondigden dat de regering het parlement zou aanbevelen om 27 F-35A's aan te schaffen ter waarde van ongeveer US $ 3 miljard (CZK 20 miljard) . Op 9 juni werd het besluit van de regering goedgekeurd door de politieke oppositiepartijen. In 12 is het contract getekend voor de productie en levering van acht units voor de LRIP 2018-serie. Vervolgens worden twee units besteld voor de LRIP 13-serie en vier voor de LRIP 14-serie.
Op 16 januari 2019 begon de montage van de voorste romp van de eerste Deense F-35A (RDAF-registratienummer L-001) in de Lockheed Martin-fabriek in Fort Worth. Het vliegtuig zal naar verwachting later dit jaar worden voltooid voordat het volgend jaar wordt overgedragen aan de RDAF voor Luke AFB in Arizona. Deense piloten zullen worden opgeleid door het 308th Fighter Squadron "Emerald Knights" van de 56th Fighter Wing van de Amerikaanse luchtmacht. Volgens het plan duurt de levering van F-35A-vliegtuigen tot 2026. Initial Operational Readiness (IOC) moet in 2025 worden bereikt en Full Operational Readiness (FOC) in 2027.
Het Deense bedrijf Terma produceert al vele jaren structurele elementen en uitrusting voor alle drie de modificaties van de F-35, incl. lucht-grondwapenmasten onder de vleugels, GAU-22/A kanon ventrale container voor F-35B en F-35C versies, composiet voorranden van de horizontale staart, composietpanelen die het middelste deel van de romp en horizontale en verticale staart bedekken, AN radarcomponenten /APG-81 en AN/AAQ-37 (Electro-Optical Distributed Aperture System, EO DAS) waarschuwingssystemen. Het bedrijf Multicut produceert duraluminium beugels en houders voor bevestigingen en fittingen voor het casco en de F135-motor. Het Danish Avionics Test Centre (ATCD; een joint venture tussen Termy en Scandinavian Avionics) zal de avionica-componenten van de Deense F-35A onderhouden, repareren en upgraden.
Holandia
Aan het begin van de 16e en 16e eeuw, tijdens de uitvoering van het programma om de F-35A / B-jagers te upgraden naar de F-5AM / BM-standaard, begonnen de Nederlanders de mogelijkheid te overwegen om hun opvolgers over te nemen. Het F-2002-vliegtuig werd als het meest veelbelovend beschouwd, dus op 15 juni 2006 sloot Nederland zich aan bij de SDD-fase van het JSF-programma en op 30 november 2008 ondertekenden ze een overeenkomst om ook deel te nemen aan de PSFD-fase. Op 2 mei 2009 stemde het Nederlandse parlement ermee in de deelname van de Koninklijke Luchtmacht (KLu; Koninklijke Luchtmacht, KLu) aan Initial Operational Testing (IOT&E) te financieren. Voor hun behoeften werd op 35 juni 01 de eerste F-001A (AN-19; KLu F-2010) gekocht en op 02 november 002 de tweede (AN-3/F-4). De vliegtuigen werden geproduceerd als onderdeel van de LRIP (Low-Rate Initial Production) serie 1 en 2012. Het eerste exemplaar werd uitgerold op 2 april 2013, het tweede op 6 maart 2012. Ze werden getest op 27 augustus 2013 en respectievelijk 25 juni 12. werden gekocht door de KLu op juli 2013 en 35 september XNUMX en werden de eerste F-XNUMXA's geleverd aan een buitenlandse gebruiker.
